Dit is het verhaal van een dorp en de mooie
natuur eromheen. Er zijn veel van zulke dorpen in Roemenië, maar toch is geen
enkele zo belangrijk als Roşia Montană. Ten minste op dit moment.
|
Roşia Montană |
Roşia Montană is een dorp in het Apuseni
gebergte, één
van de spectaculairste natuurgebieden van Roemenie, maar ook
één van de weinige plekken waar mensen nog op een ouderwetse en traditionele manier
wonen. De mens en de natuur gaan daar goed met elkaar om en mensen zijn meestal
blij met wat ze hebben. In Rosia Montana is ook veel goud te vinden, en
een grote Canadese corporatie wil het dorp en de vier omringende bergen tot een gat uitgraven om dat
goud te exploiteren.
Een dorp in de bergen, maar wel een beetje
anders, want Roşia Montană staat bekend als het oudste dorp van Roemenië. Bewijs
naar zijn bestaan komt uit het jaar 131. Toen heette de nederzetting Alburnus
Maior en was een Romeinse bezitting. Het dorp bestond al langer en het was één van de eerste plekken in Europa waar edelmetaal ontgonnen werd. De rijke
concentratie van goud en zilver in het gebied had ook de Romeinen daar naartoe getrokken.
Boven de grond zijn nog de ruïnes van de Romeinse burcht te zien, terwijl onder
de grond nog kilometers oude mijn galerieën lopen die uniek zijn in Europa. De
geschiedenis van mijnen in het gebied wordt goed geïllustreerd in het Mijnen
Museum.
|
Rosia Poieni verlaten mijn |
Mijnen en de exploitatie van goud heeft altijd
plaatsgenomen in Rosia Montana en sinds het begin van het communistische
regime, werden de mijnen van de Roemeense staat. Tegenwoordig zijn bijna alle
mijnoperaties gestopt. De goud reserves zijn nu in hele kleine concentraties te
vinden, dus exploitatie is alleen maar mogelijk met gebruik van cyanide.
Een Canadese corporatie wil wel dat goud winnen. En om dat te kunnen doen, zijn ze bereid om
de grootste goudmijn van Europa in Roşia Montană te beginnen. Dat betekent dat vier bergtoppen tot groeves uitgegraafd
moeten worden en jaarlijks moet 10.000 ton cyanide worden gebruikt om het goud
van de grond te separeren. Al het toxische afval afkomstig van de mijn zal in
een gesloten vallei terecht komen, een vallei waar tegenwoordig vier oude
dorpen (uit de 17de eeuw) van de gemeente Roşia Montană nog bestaan.
|
Afvalopslag van Rosia Poieni mijn, begraven kerk |
Terwijl het bedrijf banen en lokale
ontwikkeling belooft en de Roemeense regering zijn best doet om de plannen door
te laten gaan, hebben de lokale bevolking en een groot deel van de Roemeense
jongeren een ander idee hierover. Zij geloven dat de natuur en cultuur in het
gebied intact moeten blijven.
Hiervoor
gaan grote groepen mensen sinds september de straat op. Dit gebeurt in
Boekarest, steden overal in Roemenië en ook in het buitenland. De vreedzame
protesten gebeuren elke zondag al 12 weken lang.
Demonstranten zijn tegen de grote milieurisico’s van cyanide. Water, lucht en grondvervuiling zijn grote
problemen die voor kunnen komen als er iets mis met de afvalopslag gaat. Maar dat
is niet alles. De bewoners willen hun eigen leven als het nu is behouden,
terwijl de andere demonstranten en de bij
betrokken Ngo's voor duurzame ontwikkeling gaan.
Goud heeft een hele hoge waarde, maar dat is
niet de enige waarde van het gebied. De natuur, de oude dropkernen, de Romeinse ruïnes en oude galerijen zijn ook
van grote waarde. Zelfs de oude verlaten communistische mijnen van Roşia Montană
en Rosia Poieni zijn interessant om te zien. Daardoor wordt de impact van mijnen
over het natuur helder voor iedereen.
Eco- en agrotoerisme zijn duurzame alternatieven
voor een goudmijn die voor maximaal tien jaar werkgelegenheid in het gebied zou creëren. De bossen, plassen, bergen en
oude, kleine boerderijen geven charme aan dit gebied. Hier kan iedereen nog
vrij kamperen, wandelen, fietsen of klimmen. Sinds het begin van de goudmijn discussie een paar jaar geleden is het dorp alleen maar aantrekkelijker geworden. Steeds meer mensen, uit Roemenië en het buitenland gaan daar met vakantie.
Wat met het dorp gaat gebeuren is nog
onbekend. Als de demonstranten gelijk krijgen, blijft het gebied zo als het nu
is. Als de goudmijn doorgaat, zal het nog een paar jaar duren tot het gebied
veranderd zou zijn. In ieder geval, er is nog tijd genoeg om een keertje
naartoe te gaan.
Labels: agrotoerisme, Apuseni, cyanide, dorp, ecotoerisme, gebergte, goudmijn, protesten, Roemenië, Roşia Montană, vakantie Roemenië